มาตรฐานสถิติ สำนักงานสถิติแห่งชาติ

หน้าหลัก > มาตรฐานคำจำกัดความ > โครงการ > สำมะโนการเกษตร > สำมะโนการเกษตร ปี 2536

คำจำกัดความโครงการ: การถือครองที่ดิน

ความหมาย:
        หมายถึง สิทธิในการครอบครองหรือใช้ที่ดินเพื่อทำการเกษตรในลักษณะต่างๆ ของผู้ถือครอง เช่น เป็นเจ้าของ เช่า หรือถือครองที่ดินในลักษณะอื่น อาจเป็นการถือครองที่ดินในลักษณะเดียว เช่น เป็นเจ้าของอย่างเดียว หรือเช่าอย่างเดียว หรือถือครองที่ดินมากกว่าหนึ่งลักษณะ เช่น เป็นเจ้าของและเช่า หรือเช่าและถือครองในลักษณะอื่นรวมกัน เป็นต้น
        การถือครองที่ดินจำแนกตามลักษณะต่างๆ ดังนี้
            1. เป็นเจ้าของ หมายถึง
                1.1 มีหนังสือสำคัญเกี่ยวกับที่ดินดังนี้
                     1.1.1 โฉนดที่ดิน โฉนดแผนที่ โฉนดตราจอง ตราจองที่ตราว่าได้ทำประโยชน์แล้วคือหนังสือสำคัญแสดงกรรมสิทธิ์ในที่ดิน
                     1.1.2 น.ส.3 หรือ น.ส.3 ก. คือหนังสือรับรองการทำประโยชน์
                     1.1.3 น.ส.2 (ใบจอง) คือหนังสือที่อนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ในที่ดินที่รัฐจัดให้
                     1.1.4 ส.ค.1 คือหนังสือแสดงสิทธิการครอบครองที่ดิน
                     1.1.5 น.ค. คือหนังสือให้เข้าทำประโยชน์ในนิคมสร้างตนเองของกรมประชาสงเคราะห์ ซึ่งกรมประชาสงเคราะห์อาจมอบหมายให้หน่วยงานอื่นดำเนินการก็ได้ เช่น องค์การทหารผ่านศึกดำเนินการจัดนิคมสร้างตนเองให้แก่ทหารผ่านศึก เป็นต้น
                     1.1.6 ก.ส.น.1  ก.ส.น.3  หรือ  ก.ส.น.5 คือหนังสือให้เข้าทำประโยชน์โดยกรมส่งเสริมสหกรณ์
                     1.1.7 ส.ป.ก. 401 คือหนังสือสำคัญให้เข้าทำประโยชน์ในที่ดินตามกฎหมายการปฏิรูปที่ดิน
                ผู้ที่มีหนังสือสำคัญหรือเอกสารอื่นเกี่ยวกับทีดินดังต่อไปนี้ ไม่ถือว่าเป็นเจ้าของที่ดิน คือ
                     1. ใบ ภ.บ.ท.6 และ ภ.บ.ท.11 เป็นหลักฐานแสดงการเสียภาษีไม่ใช่หนังสือสำคัญแสดงกรรมสิทธิ์ในที่ดิน
                     2. ส.ท.ก. “สิทธิที่ดินทำกิน” คือหนังสือสำคัญออกโดยกรมป่าไม้อนุญาตให้บุคคลเข้าทำประโยชน์ หรืออยู่อาศัยในเขตป่าสงวนแห่งชาติเป็นการชั่วคราวแต่ไม่มีกรรมสิทธิ์ในที่ดินนั้น
                1.2 เข้าครอบครองที่ดินเสมือนเป็นเจ้าของ ซึ่งได้แก่
                     1.2.1 ได้รับมรดกตกทอดแต่ยังไม่ได้เปลี่ยนแปลงทางทะเบียนเป็นชื่อของผู้รับมรดก
                     1.2.2 เข้าครอบครองที่ดินของเอกชนที่มีหนังสือสำคัญแสดงกรรมสิทธิ์ในที่ดิน (โฉนด) โดยสงบเปิดเผยด้วยเจตนาเป็นเจ้าของ โดยไม่เสียค่าเช่าและไม่ได้รับการขัดขวางใด ๆ ทั้งสิ้นเป็นเวลา 10 ปีขึ้นไป
                     1.2.3 แย่งการครอบครองที่ดินของเอกชนที่ไม่มีโฉนดที่ดินด้วยเจตนายึดถือเพื่อตนโดยไม่ถูกฟ้องคดีเอาคืนการครอบครองภายใน 1 ปี
            2. เช่า หมายถึง ผู้ถือครองเช่าที่ดินจากผู้อื่น และจ่ายค่าเช่าในลักษณะต่างๆ ดังนี้
                2.1 เงินสดหรือจำนวนผลผลิต หมายถึง การจ่ายค่าเช่าที่ดินตามจำนวนค่าเช่าที่ได้ ตกลงกันไว้ เช่น จ่ายค่าเช่าที่นาเป็นเงินไร่ละ 200 บาท หรือจ่ายค่าเช่าที่นาเป็นข้าวไร่ละ 10 ถัง เป็นต้น
                2.2 แบ่งส่วนผลผลิต หมายถึง การจ่ายค่าเช่าที่ดินตามอัตราส่วนที่ได้ตกลงกันไว้ เช่น แบ่งผลผลิตให้ 1 ส่วนใน 2 ส่วน หรือ 1 ส่วนใน 3 ส่วน เป็นต้น
                2.3 อื่นๆ หมายถึง การจ่ายค่าเช่าที่ดินโดยวิธีอื่นนอกจากที่ระบุในข้อ 1) และ 2) เช่นจ่ายค่าเช่าที่ดินโดยการไปทำงานให้กับเจ้าของที่ดิน เป็นต้น
            3. ถือครองที่ดินในลักษณะอื่น หมายถึง การถือครองที่ดินโดยวิธีการอย่างอื่นนอกจากเป็นเจ้าของหรือเช่า ที่กำหนดไว้ ในข้อ1และ ข้อ 2 เช่น ทำการเกษตรในที่สาธารณะ ที่ป่าสงวน หรือทำการเกษตรในที่ดินของผู้อื่นโดยไม่ต้องเสียค่าเช่า

ข้อแตกต่างจากคำมาตรฐาน:
-

คำจำกัดความในโครงการ:

การจัดหาน้ำเพื่อการเพาะปลูกพืช

การถือครองที่ดิน

การทำการเกษตร

การใช้ประโยชน์ในที่ดิน

ครัวเรือน

งานเกษตร

ผืนที่ดิน

ผู้ถือครองทำการเกษตร

วันสำมะโน

สมาชิกในครัวเรือน

เนื้อที่ถือครองทำการเกษตร

ในรอบ 12 เดือนที่แล้ว