มาตรฐานสถิติ สำนักงานสถิติแห่งชาติ

หน้าหลัก > มาตรฐานคำจำกัดความ > โครงการ > สำรวจความพิการและภาวะทุพพลภาพ > สำรวจความพิการและภาวะทุพพลภาพ ปี 2545

คำจำกัดความโครงการ: แนวคิดเกี่ยวกับภาวะทุพพลภาพ

ความหมาย:
        การสำรวจความพิการและภาวะทุพพลภาพ พ.ศ. 2545 ได้ใช้แนวคิดในการพิจารณาภาวะทุพพลภาพว่าเป็นผลที่สืบเนื่องมาจากปัญหาสุขภาพ หรือความเจ็บป่วยที่เป็นต่อเนื่องมาตั้งแต่ 6 เดือนขึ้นไปหรือความพิการ
        องค์การอนามัยโลก ได้จำแนกผลต่อเนื่องจากโรคและความเจ็บป่วยมาตั้งแต่ พ.ศ. 2523 ใน The International Classification of Impairment, Disability and Handicap (ICIDH) ซึ่งปัจจุบันได้ปรับปรุงมาเป็น The International Classification of  Functioning Disability and Health (ICF) โดยได้กำหนดคำนิยามที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพ ดังนี้
            1. ภาวะบกพร่อง (Impairment) หมายถึง ความผิดปกติของโครงสร้าง หรือการทำงานของอวัยวะต่าง ๆ ทั้งในด้านจิตใจ หรือกายภาพของอวัยวะ เช่น การสูญเสียหรือการขาดหายของแขน ขา มือ นิ้ว กล้ามเนื้ออ่อนแรง เป็นต้น
            2. ภาวะทุพพลภาพ (Disability) หมายถึง ความจำกัดหรือสูญเสียความสามารถในการประกอบกิจกรรมต่างๆ ซึ่งคนทั่วไปกระทำได้เป็นปกติ โดยเป็นผลมาจากปัญหาสุขภาพหรือความบกพร่องของอวัยวะ เช่น การสูญเสียแขน ขา หรือกล้ามเนื้อขาอ่อนแรง ทำให้มีข้อจำกัดในการเดิน การทำงาน เป็นต้น
            3. ภาวะด้อยโอกาส (Handicap) หมายถึง ความเสียเปรียบที่เกิดขึ้นกับบุคคลที่มีความบกพร่องของอวัยวะ หรือมีภาวะทุพพลภาพ ที่ทำให้เป็นอุปสรรคในการทำกิจกรรม หรือดำเนินชีวิตเยี่ยงบุคคลทั่วไป อุปสรรคต่างๆ มักเป็นอุปสรรคภายนอก เช่น สภาพแวดล้อมที่ไม่เอื้ออำนวยต่อการเดินทางของคนที่มีความผิดปกติของร่างกาย เป็นต้น
        จากนิยามและกรอบความคิดของนักวิชาการ พบว่า ภาวะทุพพลภาพเป็นสิ่งที่ตรวจวัดได้ง่ายที่สุด และสะท้อนให้เห็นถึงความต้องการการบริการทั้งทางด้านสุขภาพและสังคมได้ดีที่สุด
        ในการสำรวจครั้งนี้ ศึกษาเฉพาะภาวะทุพพลภาพในด้านความจำกัดในการทำกิจวัตรประจำวันเท่านั้น (Activities of daily living, ADLs) กิจวัตรประจำวันในการสำรวจ ได้แก่ การกินอาหาร การอาบน้ำ การล้างหน้า แปรงฟัน การแต่งตัว การขับถ่าย รวมทั้งการทำความสะอาดหลังการขับถ่าย
        การค้นหาประชากรที่มีภาวะทุพพลภาพดังกล่าว ได้ใช้ชุดของคำถามที่วัดความลำบากในการทำ กิจวัตรประจำวัน ผู้ที่ไม่สามารถทำกิจวัตรประจำวันอย่างใดอย่างหนึ่งได้เลย ต้องมีคนทำให้หรือทำได้แต่ต้องมีคนช่วย หรือทำได้เองแต่มีความลำบาก จะถือว่า บุคคลผู้นั้นมีภาวะทุพพลภาพในการทำกิจวัตรประจำวัน

ข้อแตกต่างจากคำมาตรฐาน:
-

คำจำกัดความในโครงการ:

ชั้นการศึกษาที่กำลังเรียน

ประเภทครัวเรือน

ปัญหาสุขภาพหรือความเจ็บป่วยที่เป็นต่อเนื่องมาตั้งแต่ 6 เดือนขึ้นไป

พิการ

ภาวะทุพพลภาพ

ระดับการศึกษาที่สำเร็จ

ระหว่าง 2 สัปดาห์ก่อนวันสัมภาษณ์

ระหว่าง 6 เดือนก่อนวันสัมภาษณ์

สถานภาพการทำงาน

อาชีพ

อุตสาหกรรม

แนวคิดเกี่ยวกับภาวะทุพพลภาพ